Charakterystyka bohatera literackiego jest bardzo częstym tematem wypracowań, dość często także pojawia się jako temat zdania maturalnego, dlatego też warto zapoznać się z ogólnymi zasadami pisania tego typu wypracowania.

Charakterystyka jest dłuższą formą wypowiedzi pisemnej, w której dokonujemy opisu konkretnej postaci, lub zborowości. W zależności od kontekstu oraz od tematu zadania możemy wyróżnić kilka typów charakterystyki, z których najczęstsze to charakterystyka indywidualna, porównawcza, charakterystyka statyczna, w której opisujemy postać w oparciu o bardzo wąski przedział czasowy, o konkretny, przedstawiony w książce moment życia bohatera, charakterystyka dynamiczna, w której postać jest opisywana w oparciu o szerszy przedział czasu opisywany w książce. Niezależnie jednak od tego jaką pisze się charakterystykę należy trzymać się określonego schematu, który dotyczy większości wypracowań pisanych w szkołach, a zatem należy uwzględnić wstęp, rozwinięcie i zakończenie.

Wstęp charakterystyki powinien zawierać krótkie przedstawienie postaci, informacje o danych personalnych, o zamieszkaniu, pracy, wieku, jaka jest jego sytuacja rodzinna, wszystkie informacje, które pozwolą umieścić bohatera w konkretnym miejscu i czasie. Wstęp nie powinien być długi, ma średnio obejmować jedną trzecią całości wypracowania.

W rozwinięciu najczęściej zaczynamy od wyglądu zewnętrznego opisywanej postaci, to jak się ubiera, jak się porusza, czym się wyróżnia, charakterystyczne cechy wyglądu, kolejno przedstawiamy jego usposobienie, czy jest pogodny, czy sprawie wrażenie strapionego, jaki ma stosunek do ludzi wokół.

Następny etap to szczegółowe określenie charakteru bohatera, poszczególne, wymieniane przez nas cechy warto poprzeć przykładami zachowań, na których podstawie określiliśmy daną cechę. Takie podejście do pracy pisemnej pokazuje, iż orientujemy się w tematyce książki, oraz analizujemy dokładnie omawianą postać.

Zakończenie charakterystyki to część pracy, w której możemy umieścić własne wnioski, jak i osądy. Tutaj naszym zadaniem jest określenie swojego stosunku do bohatera, powinniśmy określić czy nasz odbiór był pozytywny, czy też wręcz przeciwnie, postać, o której piszemy wzbudziła w nas niechęć i rozczarowanie. Ustosunkowujemy się także do zachowań i wyborów dokonywanych przez bohatera, często także określamy co my byśmy zrobili, będąc na jego miejscu.